Wraz z wiekiem u osób starszych zmniejsza się zdolność odczuwania apetytu. Zjawisko to jest spowodowane zwolnieniem metabolizmu oraz zmniejszonym zapotrzebowaniem na kalorie. Ciało produkuje mniej hormonów odpowiedzialnych za pobudzanie łaknienia. Brak apetytu osłabia organizm seniora, który potrzebuje pokarmu do funkcjonowania i walki z chorobami. Długotrwały brak chęci na jedzenie prowadzi do spadku masy ciała oraz niedoborów żywieniowych, a w skrajnych przypadkach do poważnego niedożywienia, a nawet śmierci.
Przyczyny braku apetytu
Pierwszym krokiem, jaki powinna podjąć opiekunka osoby starszej, jest zidentyfikowanie przyczyny braku apetytu. Może być ona związana z różnymi czynnikami:
- Choroby i stan zdrowia: przewlekłe choroby, takie jak nowotwory, cukrzyca czy demencja, mogą prowadzić do utraty apetytu.
- Stan psychiczny: depresja, poczucie osamotnienia i stres negatywnie wpływają na łaknienie.
- Skutki uboczne leków: niektóre leki mogą powodować utratę smaku lub zapachu, co zniechęca do jedzenia.
- Problemy stomatologiczne: brak uzębienia lub problemy z gryzieniem twardszych pokarmów mogą również wpływać na apetyt.
- Zmniejszona aktywność fizyczna: brak ruchu zmniejsza zapotrzebowanie kaloryczne i uczucie głodu.
Sposoby na poprawę apetytu
Jeżeli brak apetytu wynika z depresji czy poczucia osamotnienia, pomocne może być towarzystwo i rozmowa. Senior powinien czuć się słuchany i dostrzegany, co pozytywnie wpływa na jego samopoczucie. Atmosfera podczas posiłków również ma znaczenie – spokojna muzyka, estetyczna zastawa czy elegancki strój mogą zdziałać cuda. Ważne jest regularne spożywanie posiłków co 3-5 godzin, najlepiej w mniejszych porcjach.
Aktywność fizyczna, taka jak spacery, nordic walking czy pływanie, może pobudzić apetyt. Posiłki powinny być różnorodne i atrakcyjne wizualnie. Warto dowiedzieć się, jakie potrawy senior lubił w przeszłości i unikać monotonii w jadłospisie. Jedzenie powinno być lekkostrawne, najlepiej gotowane, duszone lub pieczone, aby nie powodować dyskomfortu po posiłku.
Intensywne przyprawianie potraw bazylią, majerankiem czy kolendrą pobudza trawienie i apetyt. Wysokokaloryczne napoje mogą zastąpić posiłki u bardzo chudych seniorów. Pomocne mogą być również naturalne preparaty dostępne w aptekach, które wspierają trawienie i pobudzają łaknienie.
Konsystencja i estetyka posiłków
Posiłki powinny być dostosowane do wieku osoby starszej, szczególnie jeśli ma problemy z gryzieniem. Zupy krem, papki, przecierane owoce czy rozgotowane warzywa są łatwiejsze do spożycia. Warto podawać wodę do każdego posiłku, a napary z anyżu, kopru czy mięty pieprzowej mogą dodatkowo wzmacniać apetyt.
Nieoczywiste przyczyny braku apetytu
Demencja może sprawić, że senior nie pamięta, jak używać sztućców lub nie zauważa jedzenia na talerzu. Kontrastowa zastawa i fizyczna pomoc przy spożywaniu posiłków mogą być wtedy nieocenione. Opiekunka powinna kroić jedzenie na mniejsze kawałki i, jeśli to konieczne, karmić podopiecznego.
Metod na zachęcenie seniora do jedzenia jest wiele, a każda sytuacja wymaga indywidualnego podejścia. Ważne jest, aby konsultować stan zdrowia seniora z lekarzem prowadzącym i stosować domowe sposoby na pobudzenie apetytu. Lekarz może również zalecić specjalne preparaty żywieniowe czy suplementy diety, które wspomogą odżywienie organizmu. Najważniejsze jest obserwowanie podopiecznego i reagowanie na jego potrzeby, aby zapewnić mu jak najlepszą jakość życia.
Wyjeżdżając do pracy jako opiekunka, warto wybrać firmę, która zapewnia wsparcie doświadczonego koordynatora w trudnych sytuacjach, takich jak brak apetytu u seniora. Jedną z takich firm jest Patron Opieka, która pośredniczy w bezpiecznym zatrudnianiu opiekunów osób starszych na terenie Niemiec.
